Tien

 

Tien kaarsjes staan er op een taart. Een taart van jaren met leegheid. Tien jaar een lege stoel in de kamer. Al tien jaar niemand meer voor de televisie tijdens het NK-Schaatsen. Vroeger lag hij zelfs voor de tv op de grond en hield met potlood de rondetijden bij.

Een gemis tijdens verjaardagen, kerstdagen of oud & nieuw. Wanneer we met zijn allen zijn op zo’n dag, zijn we toch niet helemaal met zijn allen. Meestal een gemis op een gewone doordeweekse dag. Zomaar ineens een herinnering in mijn hoofd en een steek in mijn hart.

Al tien jaar geen vader die met een kennersoog naar onze nieuwe houten vloer kijkt of advies geeft tijdens een bouwklus. Geen Pake die vol trots naar zijn kleinzoon kijkt die nu groter is dan hij zelf  ooit was. Geen vader meer die op rustige toon zegt dat ik me geen zorgen moet maken of die een discussie begint over de grote zaken in de wereld.

Tien jaar. Het klinkt als een jubileum. Maar een jubileum is iets feestelijks. Toch steek ik vanavond tien kaarsjes aan. Om het leven te vieren en mijn vader te gedenken. Tien jaar…..

Ik hout van jou

,,Wauw, wat een mooie vloer”, denk ik terwijl ik de trap afloop. Ik haal diep adem door mijn neus en ruik die milde houtgeur die ik vroeger ook rook bij jou in de werkplaats. In de keuken zet ik koffie en als die klaar is ga ik op de bank zitten en kijk nog eens goed rond. Boven in de kast staat je foto. Gemaakt toen we in Vilsteren waren. De kinderen waren nog jong;  één en drie jaar waren ze. Mooie herinneringen…

Vandaag zou je 87 jaar geworden zijn. We missen je al negen jaar. Soms missen we je meer dan andere keren. De afgelopen weken heb ik juist weer veel aan je gedacht. We hadden een flink bouwproject hier in huize Enzofoort. Ik geloof niet in een hemel, maar hoop ergens toch dat je mee hebt kunnen kijken. Heb je meegekeken hoe je schoonzoon, zoon en kleinzoon aan het werk waren? Heb je gezien hoe hard ze hebben gewerkt om de oude vloer eruit te slopen? Heb je gezien hoe de balken rommelig en los in het zand lagen? Wat een puinhoop was het. En wat hebben ze hard gewerkt! Nieuwe balken, muurtjes slopen, zand uitgraven… Na vier lange dagen sjouwen, zagen, slopen, passen en meten was de vloer zover klaar dat de vakmensen het nieuwe houten parket er in konden leggen. Toen dat gebeurd was hebben we alle spullen weer teruggezet. En wat ziet het er gaaf uit!

Ik ben trots. Trots op mijn man die zoveel zelf heeft gedaan en die deze klus aan heeft gedurfd. Trots op mijn broer die ondanks het stof, waar hij flink allergisch voor is, toch is blijven helpen. Trots op mijn zoon die met zijn veertien jaar wel goed aangestuurd moest worden, maar die meer heeft geholpen dan ik ooit had durven dromen.Trots op vriend Sacha die geen moment heeft gedacht aan opgeven.

Pa, ik denk dat als je had kunnen meekijken dat jij ook enorm trots was geweest op je zonen en kleinzoon. En ik denk dat je blij bent dat het lelijke laminaat er eindelijk uit is. Toen we dat er in hebben gelegd heb je er nooit iets van gezegd, maar ik weet dat jij als timmerman het een onbegrijpelijke keus vond destijds. Maar goed. Nu was het tijd voor iets nieuws. Een nieuwe lente, een nieuwe vloer. En vanavond proost ik natuurlijk weer op je, op je verjaardag en op het leven….

16 Mei, Brief aan mijn vader

Hi Pa,

Van Harte Gefeliciteerd! Je zou vandaag 86 geworden zijn. Ik heb aan je gedacht en ik ben vast niet de enige geweest. Echt vieren doen we het niet meer, maar aan je denken is natuurlijk wel het minste…

Je bent inmiddels ruim acht jaar dood. Acht keer lente, zomer, herfst en winter. Acht keer oud- en nieuw. Negen verjaardagen waar je zelf niet lijfelijk bij bent. Af en toe doe ik mijn ogen dicht en zie weer voor me hoe je afscheid van ons nam. Hoor ik weer hoe stil het werd toen de zuurstoftank stop werd gezet omdat hij niet meer nodig was. En soms voel ik hoe ik hand en hand met je zat die nacht voor je stierf. Mijn handen om jouw grote ruwe hand.

Gek idee; al acht jaar geen contact meer met je. Ik geloof niet in een hemel, maar soms is het toch fijn om net te doen of je in een ander universum bent en daar gewoon voortleeft. En dat je ons dan natuurlijk kunt zien. Glimlach je als Pim op het dak zit te zwaaien met zijn houten zwaard? Was je trots op Puck toen ze op haar eenwieler rondreed tijdens de circus-uitvoering? Heb je gezien hoe ma en ik vorige week op de fiets naar Schettens gingen om wat plantjes te kopen? Heb je kritisch gekeken hoe onze badkamer is verbouwd? En zie je hoe ik hier nu achter de computer zit om dit stukje te typen?

Wat heb ik vaak verlangd naar een teken. Helaas, ik moet het doen met de mooie herinneringen die ik heb. Hoe je ooit met Pim over het Bolwerk in Bolsward liep. Hij was een jaar of twee en jij kon toen nog lopen zonder extra zuurstof. Hoe je moest lachen toen Puck als peuter rondjes draaide in jullie kamer in het Heechhout en bijna omviel. Hoe je hier in huis geholpen hebt bij het afwerken van de zolderverdieping. Verder de vakanties in Vilsteren en Frankrijk. Jij aan het werk in het hok, bezig achter je draaibank. Zo kan ik nog wel even doorgaan.

Ook al vieren we je verjaardag niet echt. Je weet het; ik neem vanavond -zoals elk jaar- een extra wijntje op je. Proost!

Pake

Het is 20 januari kwart voor elf. Ik denk aan zes jaar geleden. Mijn vader stopte op dit tijdstip voor altijd met ademhalen, wij waren bij hem. Ik had een groot gedeelte van de nacht zijn hand vastgehouden en nu moest ik hem loslaten, letterlijk en figuurlijk.

Daarna de stilte. Het uitzetten van het zuurstofapparaat. Familie bellen. Samen met mijn moeder en een verzorgster mijn vader gewassen en aangekleed. Een bizarre dag.

Het regelen van de uitvaart, daar had ik het al uitgebreid over gehad met mijn vader. Hij lag thuis en naarmate de dagen vorderden zag ik steeds minder mijn vader in dat lichaam, zijn ziel was verdwenen. Ik herinner me de warmte van mijn vriendinnen die naar Friesland kwamen voor de uitvaart. Hartverwarmend.

Ik realiseer me vandaag dat mijn elfjarige zoon zijn Pake nu langer niet heeft meegemaakt dan wel. Dat komt best hard aan…. 

Stuk

Tsja… zulke dingen gebeuren. Ik kijk naar de schaal die mijn vader ooit zelf heeft gedraaid en die jarenlang dienst deed als ‘broodmand’. Er is een stuk af. De schaal is een tijd geleden gevallen, daarna is het ontbrekende stuk er weer ingeplakt, maar nu is hij weer kapot.

 

Hoe lang heb ik hem eigenlijk gehad. Had ik deze schaal al toen ik op kamers ging, dus zo’n 25 jaar geleden, of heb ik hem later gekregen? Dat ik dat niet meer weet vind ik eigenlijk raar. De schaal is me zo dierbaar…

Hoe lang zal het nog duren voordat ik hem weg kan doen? En wat doe ik er dan mee… Ik denk dat ik hem uiteindelijk een keer in de open haard zal opstoken, en dan zal kijken hoe de vlammen de schaal zullen ‘opvreten’.  Hem in de vuilnisbak gooien, dat kan ik niet over mijn hart verkrijgen. Een nieuwe bestellen bij mijn vader gaat helaas niet meer lukken…

In de Gloria?

Hij wilde heel graag een echte opa zijn. Zo eentje die met zijn kleinzoon een vogelhuisje gaat timmeren en met zijn kleindochter samen in de moestuin aan de slag gaat. Maar zover is het nooit gekomen.
Hij werd pas op zijn 72^e Pake en Pim was zijn eerste kleinkind. Toen was hij al een aantal jaren ziek; longkanker. Ik zie hem nog lopen met Pim over het “Bolwerk” in Bolsward. Heel langzaam, Pim’s kleine knuistje in zijn grote handen. Pim was toen een jaar of twee. Mijn vaders gezondheid ging steeds meer achteruit. Uit beide longen was een deel weggenomen en op den duur kon hij niet meer zonder extra zuurstof. Binnen in huis stond constant een zuurstofapparaat te blazen en buiten gebruikte hij –op zijn scootmobiel- flessen met zuurstof. Toen hij er zelfs met zijn scootmobiel niet meer op uit kon werd zijn wereld steeds kleiner. Fysiek ging het steeds minder, maar hij bleef helder tot het eind en daar ben ik heel dankbaar voor.

Zijn overlijden in januari 2007 was heftig. Ik was erbij en het was –hoe gek het ook klinkt- een ervaring die ik niet had willen missen. Toen het zuurstofapparaat werd uitgezet na zijn dood, was het voor het eerst sinds maanden stil om hem heen. Rust, eindelijk na jarenlange strijd.

Het was ook een mooie tijd.  Ons gezin hadden intensief contact. We huilden samen en haalden herinneringen op. We hebben samen een mooi afscheid georganiseerd.

Nu zijn we een aantal jaren verder en als hij niet was overleden zouden we vandaag zijn verjaardag hebben gevierd. Hij zou 83 kaarsjes op zijn taart hebben gekregen. Soms overvalt me ineens een gevoel van gemis, zou ik willen dat ik hem nog even aan kon raken, met hem kon praten.

Als ik door de polder naar Friesland rijdt en ik zie daar roofvogels vliegen denk ik altijd even aan hem. En vanavond drink ik een extra glaasje wijn, om het leven te vieren en mijn pa te gedenken. Proost Pa!